Wellbeing στον χώρο εργασίας: 12 tips για τον επιχειρηματία

Σε μια πολύ πρόσφατη έρευνα του 2017 (Mental Health at Work Report 2017) στο Ηνωμένο Βασίλειο, φάνηκε ότι 3 στους 5 εργαζόμενους εμφάνισαν θέμα με την πνευματική τους υγεία τον προηγούμενο χρόνο. Παρόλο που το 53% των εργαζομένων φαίνεται να αισθάνεται άνετα να επικοινωνήσει ένα τέτοιου είδους θέμα στη διεύθυνση, ένα μεγάλο ποσοστό δεν το κάνει και, μάλιστα, το 15% αυτών που το απέκρυψαν απολύθηκαν ή διώχθηκαν ποινικά ή υποβαθμίστηκαν.

Σε έρευνα του 2012 σε 20 χιλιάδες περίπου εργαζόμενους στην Αμερική (σε τρεις μεγάλες εταιρίες), φάνηκε ότι οι προσωπικές ανθυγιεινές επιλογές μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα απώλειας παραγωγικού χρόνου εργασίας, ακόμα κι αν μιλάμε για μια μόνο ανθυγιεινή συμπεριφορά. Συγκεκριμένα:

• Μια διατροφή φτωχή σε θρεπτικά συστατικά συσχετίστηκε με 66% περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης μείωσης της παραγωγικότητας,
• Η μη τακτική άσκηση συσχετίστηκε με 50% μειωμένη παραγωγικότητα.
• Το κάπνισμα συσχετίστηκε με 28% πιθανότητα για μειωμένη παραγωγικότητα.
• Η μειωμένη παραγωγικότητα των εργαζομένων λόγω θεμάτων υγείας αποτελεί το 77% του συνόλου τέτοιας μείωσης και κοστίζει στους εργοδότες δυο με τρεις φορές περισσότερο από τα ετήσια έξοδα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Αυτά τα ποσοστά είναι πολύ μεγάλα, ειδικά για επιχειρήσεις που δρουν και επιχειρούν στην ελληνική αγορά με όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Ένας μικρός αριθμός επιχειρήσεων με καινοτόμο προσέγγιση, ενθαρρύνει τους υπαλλήλους τους να είναι υγιείς και συναισθηματικά ανθεκτικοί μέσω μιας νέας γενιάς προγραμμάτων Wellbeing παρέμβασης που ξεπερνούν την απλή εξυπηρέτηση των οδηγιών υγείας και ασφάλειας.

Η ιδέα των Wellbeing παρεμβάσεων δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, τώρα έχουμε τις κατάλληλες μελέτες για να εκτιμήσουμε το μέγεθος της ωφέλειας σε άλλες χώρες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εταιρίες με το κατάλληλο υποστηρικτικό σύστημα είχαν τις χαμηλότερες απώλειες παραγωγικότητας, και πιο συγκεκριμένα, ως και 45%  χαμηλότερο κόστος απώλειας παραγωγικότητας.

Το πολύ ενδιαφέρον σε αυτή την μεγάλη έρευνα είναι ότι για να εκτιμήσουν οι ερευνητές το ήθος μιας επιχείρησης, οι εργαζόμενοι ρωτήθηκαν αν, για παράδειγμα, θεώρησαν ότι οι διευθυντές τους νοιάζονταν για την υγεία και την ευημερία, εάν υπήρχε εκπαίδευση για την υγεία του προσωπικού και εάν υπήρχαν παραπομπές για εργαζόμενους με προβλήματα υγείας.

Ποια είναι, λοιπόν, τα βήματα που θα πρέπει να κάνει μια επιχείρηση για να αυξήσει το wellbeing των εργαζομένων της:

1. Κίνητρα για wellbeing

Όλοι οι εργαζόμενοι δουλεύουν με στόχους, επομένως μια από τις επιβραβεύσεις μπορεί να είναι μια συνδρομή σε γυμναστήριο ή μια υπηρεσία spa/ massage ή ένα ΣΚ σε ένα χαλαρωτικό retreat και ό,τι άλλο μπορείτε να σκεφτείτε. Στο εξωτερικό είναι πολύ διαδεδομένο αντί για οικονομική ανταμοιβή.

2. Προγράμματα άσκησης

Είτε μέσα στην εταιρία, αν υπάρχουν οι κατάλληλες προδιαγραφές, είτε συνεργασία με κάποιο fitness club κοντά στην περιοχή (μερικά προγράμματα, όπως yoga, pilates μπορούν εύκολα να μπουν μέσα στον χώρο εργασίας, μιας που δεν απαιτούν βαρύ και ακριβό εξοπλισμό).

3. Διαιτολογικές παρεμβάσεις

Από απλές παρουσιάσεις για τη διατροφή των εργαζομένων, μέχρι την ύπαρξη μιας συχνής διατροφικής παρέμβασης (κάθε εβδομάδα ή κάθε μήνα).

4. Wellbeing Coaching

Παρουσία ενός έμπειρου και πιστοποιημένου wellbeing coach, ο οποίος θα καθοδηγήσει με μεθοδικότητα τους εργαζόμενους να πετυχαίνουν στόχους υγείας και ευεξίας. Επίσης, το ομαδικό Wellbeing Coaching έχει πολλαπλά οφέλη για την εταιρία, μιας που οι εργαζόμενοι βιώνουν την αίσθηση της συλλογικότητας και κατανοούν πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η υγεία του ενός για την υγεία του συνόλου και, παράλληλα, κάνουν team building ενέργειες.

5. Ακούστε τις ανάγκες των εργαζομένων

Ένας εργοδότης με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είναι ο σημερινός και αυριανός ηγέτης- αυτό το ξέρουμε ήδη πολύ καλά.

6. Εκπαίδευση Wellbeing

Εκπαιδεύοντας τόσο το upper management όσο και το σύνολο των εργαζομένων, δημιουργείται ένας αυτόνομος πυρήνας που μπορεί να διατηρήσει αυτή την αλλαγή- βοηθά τους εργοδότες να χτίσουν μια υγιή εταιρική κουλτούρα όπου η καλή σωματική και ψυχοδιανοητική κουλτούρα θριαμβεύει και όσοι εργαζόμενοι χρειάζονται υποστήριξη έχουν την άνεση και την εμπιστοσύνη για να ενισχυθούν. Στην παραπάνω έρευνα, οι μισοί εργοδότες ζητούν την εκπαίδευση σε wellbeing προγράμματα, καθώς έχουν αντιληφθεί τη σημαντικότητα στην απόδοση των εργαζομένων και, κατ’ επέκταση, την ανάπτυξη της επιχείρησής τους.

Όμως, όπως ήδη γνωρίζουμε, όσο φιλικό και να είναι το περιβάλλον εργασίας (ή όχι), αυτό που τελικά παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο είναι πώς αντιλαμβάνεται ο κάθε ένας μας τον εαυτό του μέσα στον χώρο εργασίας. Επομένως, ο εργαζόμενος χρειάζεται να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του μέσα στο περιβάλλον που εργάζεται τις περισσότερες ώρες της ημέρας του, ώστε να αντανακλά το γενικότερο Wellbeing που θέλει να έχει.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να δώσω έναν ορισμό για τον Wellbeing/ Wellness και μια σημαντική διευκρίνιση.

«Η ευεξία είναι η διαδικασία του να έχουμε επίγνωση και να κάνουμε επιλογές προς μια πιο επιτυχημένη ύπαρξη» National Wellness Institute (2004)

«Η ευεξία είναι επιλογή, τρόπος ζωής, διαδικασία, ένα αποδοτικό κανάλι ενέργειας, μια ολοκλήρωση του μυαλού, σώματος, πνεύματος και της αποδοχής του εαυτού» John Travis

Όπως φαίνεται ξεκάθαρα, η ευεξία δεν είναι κάτι μονοδιάστατο ή δυσδιάστατο (πχ διατροφή ή/και άσκηση). Είναι μια έννοια ολιστική, που περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της ανθρώπινης διάστασης και προσωπικότητας. Δεν είναι ευεξία όταν λέμε ότι κάποιος ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή και γυμνάζεται συστηματικά, αλλά έχει τρομερό στρες στον χώρο εργασίας και αγωνία για το μέλλον. Ούτε είναι ευεξία όταν κάποιος είναι οικονομικά άνετος όμως αισθάνεται ότι δεν είναι ευτυχισμένος.

Οι διαστάσεις της ευεξίας είναι πολλές (6 ως 12, στη βιβλιογραφία), ανάλογα με την τοποθέτηση που θέλει να κάνει κάποιος (και της φιλοσοφικής προσέγγισης που ακολουθεί), κι εδώ θα σας παρουσιάσω αυτή που θεωρώ πιο ολοκληρωμένη, του John Travis.

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι το Wellbeing αποτελεί μια πολυδιάστατη έννοια και με αυτόν τον σεβασμό χρειάζεται να αντιμετωπιστεί από όλους μας. Στο περιβάλλον εργασίας, τα πρώτα και πιο σημαντικά βήματα που χρειάζεται να κάνει κάποιος για να απολαμβάνει αυτό που κάνει είναι τα παρακάτω:

7. Οργάνωση της ημέρας

Το ξέρω ότι το έχετε ξανακούσει και ξαναδιαβάσει εκατοντάδες φορές, όμως δεν εννοώ τα tasks που έχετε να κάνετε και τα deliverables που έχετε να παραδώσετε. Οργάνωση της ημέρας όσον αφορά στα σνακς, το διάλειμμα, τις καθαρές ώρες εργασίας. Όσον αφορά στο φαγητό, χρειάζεται να έχετε πάρει τις διατροφικές σας αποφάσεις πριν πεινάσετε (οργάνωση γευμάτων, να έχετε σνακς στο γραφείο, επιλογές για healthy delivery menu αν δεν έχετε προλάβει να μαγειρέψετε και να πάρετε το ταπεράκι σας στο γραφείο).

8. Ευέλικτο ωράριο

Θα μου πείτε «είμαι υπάλληλος, όχι ελεύθερος επαγγελματίας!». Ναι, όμως πολλές εταιρίες δίνουν, πλέον, τη δυνατότητα του ευέλικτου ωραρίου και του home office. Έτσι κι αλλιώς, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το οκτάωρο δεν υπάρχει πια. Μπορούμε, λοιπόν, να εκμεταλλευτούμε αυτές τις παροχές για να δημιουργήσουμε εμείς λίγο χώρο για εμάς και να δουλέψουμε από την άνεση του σπιτιού μας, όπου το περιβάλλον είναι πιο ήρεμο και με λιγότερους περισπασμούς.

9. Απο- σύνδεση

Ο πιο παραγωγικός υπάλληλος είναι ο ευτυχισμένος υπάλληλος. Η διαρκής, 24/7 σύνδεση, με το laptop ή το κινητό για τις ανάγκες της δουλειάς, μας προκαλούν περισσότερο στρες παρά ικανοποίηση ότι είμαστε παραγωγικοί και χρήσιμοι στην εργασία μας. Αισθανόμαστε αν- ελεύθεροι και αυτό προκαλεί χαμηλή πνευματική απόδοση. Χρειαζόμαστε χρόνο για να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας και να «ξεμπουκώσουμε» από την υπερπληθώρα πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά, όπως χρειάζεται και το κινητό μας ή το laptop μας για να μην «κρασάρουν». (Παρόλο που δεν μου αρέσει καθόλου να συγκρίνω το ανθρώπινο μεγαλείο με μηχανές, ακόμα κι έτσι θέλω να σας δώσω να καταλάβετε τη σημασία της αποσύνδεσης).

10. Καθαρή επικοινωνία

Όπως έχουμε δει σε παλαιότερα άρθρα, ο εργαζόμενος αισθάνεται πολύ καλά μέσα στο περιβάλλον εργασίας όταν αισθάνεται ότι μπορεί να μιλήσει, να επικοινωνήσει και να ακουστούν οι ανάγκες του. Η (πολύ καλή) επικοινωνία έχει λεπτούς κανόνες και μπορεί να είναι η καλύτερη εκπαίδευση- επένδυση που θα κάνετε στον εαυτό σας απλά παρακολουθώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα υψηλού επιπέδου για την τέχνη της επικοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορείτε κι εσείς να εκφραστείτε αποτελεσματικά, με ακρίβεια και σαφήνεια, χωρίς να σας πνίγει το συναίσθημα, η αδικία, και ό,τι άλλο σας ενοχλεί όταν δεν επικοινωνείτε και, μάλιστα, με τέτοιο τρόπο ώστε να το καταλαβαίνει απόλυτα ο κάθε συνομιλητής σας. Ρωτήστε αν η εταιρία σάς παρέχει κάποια μορφή coaching, συμβουλευτικής, ψυχολογικής υποστήριξης, ώστε να μπορείτε να ανοιχτείτε και να εκφράσετε όσα αισθάνεστε και σκέφτεστε.

11. Ικανοποιητικός ύπνος

Ίσως από τις πιο βασικές συμβουλές, για να είμαστε και να αισθανόμαστε καλά. Ένας κουρασμένος οργανισμός δεν μπορεί να επιδιορθώσει τις βλάβες του εύκολα. Όλα αυτά γίνονται κατά τη διάρκεια της βραδινής ξεκούρασης, όπου συγκεκριμένοι μηχανισμοί του οργανισμού αναλαμβάνουν τη νυχτερινή βάρδια: τακτοποίηση της πνευματικής βιβλιοθήκης («άχρηστες» πληροφορίες πάνε στα σκουπίδια, χρήσιμες αποθηκεύονται για άμεση ή μελλοντική χρήση), επιδιόρθωση βλάβης σε ιστούς και μύες (αν έχετε κάνει και γυμναστική δε, αυτή είναι η ώρα που αναπτύσσεται το μυικό σας σύστημα, μιας που εκκρίνεται η αυξητική ορμόνη), ορμονικές διαταραχές ισορροπούνται και γινόμαστε πιο χαρούμενοι. Επομένως, δημιουργείστε τις κατάλληλες ρουτίνες για να έχετε έναν επαρκή και ξεκούραστο ύπνο, τουλάχιστον 7 συνεχόμενων ωρών.

12. Χαλαρώστε λίγο με τον εαυτό σας

Εντάξει, ζούμε σε μια άκρως ανταγωνιστική αγορά εργασίας. Αυτό είναι γεγονός. Θεωρούμε ότι ο ισχυρότερος επιβιώνει. Όμως, στην πραγματικότητα, αυτός που πραγματικά ελέγχει όλο το σύστημα είναι αυτός που έχει τη μεγαλύτερη συμπεριφορική ευελιξία, μπορεί να ελίσσεται με (επικοινωνιακή) χάρη ανάμεσα στα καθημερινά γεγονότα, που φυσικά μας επηρεάζουν συναισθηματικά και να ανταπεξέρχεται στις προκλήσεις του περιβάλλοντος γρήγορα, ανθεκτικά, δημιουργικά και με χιούμορ. Σίγουρα γνωρίζετε τέτοιους ανθρώπους, που η συμπεριφορά τους είναι ανάλαφρη, είναι αποτελεσματικοί στη δουλειά τους, (δείχνουν να) απολαμβάνουν αυτό που κάνουν και οι κινήσεις τους έχουν μια αρμονία και χάρη. Κάντε το προσωπικό μάντρα: «Ο πιο ευέλικτος ελέγχει το σύστημα».